Le Sousouri (chauve-souris en français) est un personnage typique du carnaval guyanais

Dèskripsyon chanjé

Sa pèrsonaj-a ka réprézanté sousouri. Yé ka senbolizé lasoufrans. Yé koulèr a nwè ké rouj. Nou ka wè yé annan lari konmin Lagwiyann pannan sézon kannaval.  A pito Kayenn nou ka wè yé pisouvan. Yé ka kouri lari-ya toulédimanch kannaval. 

Sousouri ka réprézanté lidé moun ki ka viv Lamazoni. Sa pèrsonaj-a potalan piskétan sousouri a roun senbòl anblématik roun kominoté pèp natif-natal Lagwiyann, zendjen Yaguas laro Lamazoni.

Pèrsèpsyon chanjé

Léròp, sousouri a lidé djab men pannan kannaval-a a ròt bagaj. Kannaval Lagwiyann ka réprézanté tout moun ki ka viv annan péyi-a. I gen aprochan 102 oben 110 èspès sousouri Lagwiyann.

Déglizman sousouri lé montré rézistans pannan lépòk katibaj. Sa ganm wè a menm parèy Lagwiyann kou Lakarayib.

Sousouri a senbòl lasoufrans détéritoryalizasyon ké viré annan rétéritoryalizasyon ki fèt annan gran soufrans. Sa ka fè wè lidé kolonyal blanng-yan. 

Lafrik, gen rounòt non pou sa pèrsonaj-a.

Lagwiyann chanjé

Kannaval Lagwiyann a roun évennman nou pa pouvé manké annan réjyon-an. Bokou moun ka konsidéré sa bagaj-a, i ka réprézanté kiltir péyi-a.  Nou ka trapé tout moun ròt kiltir annan kannaval Lagwiyann.

Kannaval Kayenn ka vini di lèspri, ganm fè kolo-yan. Sa roun pansé blanng fransé, a sa nou ka trouvé annan kannaval lari Kayenn, i gen tout so sans réapropriyasyon. Kouman santiman lèsklav, soufrans, doulè, lèkzil ké linomab ka èsprimé atravè léjann-yan é kwayans moun péyi Lagwiyann. Sousouri sa roun fason annan lèspwi moun-yan, i ka senbolizé mòrtalité di sa richès patrimwann é kiltir idantitèr. Sa réprézantasyon-an a roun mirwar limanité komplèks ki  konstrwi roun visyon ki ka dominé di visyon ròt-a. A konsa mouché Édouard Glissant ka défini sa bagaj-a, antan ki miz au paròksysm di karaktèr dérizwar lajénès krèyòl. Lèspri rasis osidantal a té ka pozé sokò kou roun zannimo pli pròch di moun nwè épi di moun blanng annan pansé (konsepsyon darwinienne di évolisyon, pran kou roun mask grotsk.

Dénominasyon chanjé

Sousouri annnan lèksik Lagwiyann, i adopté pa tout moun ki annan kannaval Lagwiyann. Travay Michel AZÉMA ké Emmanuella RATTIER (1994) asou lanng matèrnel annan lékol, mété an rélasyon timoun-yan ki soti annan fami roun lanng kréyòl ké timoun-yan ki soti annan fami 2 lanng ka fas difikilté pou anprann roun fransé granmatikal.  Altèrnans kodik souvan apliké annan kontèks kréyòl, marké pa de sitiyasyon de tip diglosik. Plisyè fonctyoneman annan kominikasyon lanng-yan étidyé pa Sophie Alby et Bettina Migge ka propozé annan roun létid di mélanj lanng-yan di Lagwiyann.  

Notes et Références[modifier | modifier le code] chanjé

  1. Revenir plus haut en :a et b K. S. Bose et R. H. Sarma, «  », Biochemical and Biophysical Research Communications, vol. 66, no 4,‎ 27 octobre 1975, p. 1173–1179 (ISSN 1090-2104, PMID 2, DOI 10.1016/0006-291x(75)90482-9, lire en ligne, consulté le 10 février 2023)
  2. ↑ Blodwenn Maufret, , Belgique, Musée international du Carnaval et du Masque de Binche Copyright by B. et MICM - Binche (Belgique), d/2019/1590/1, 282 p. (ISBN 2-87232-047-4, 28 février 2023), p. 138 -140
  3. ↑ Blodwenn Mauffret, «  », Amerika, no 11,‎ 23 décembre 2014 (ISSN 2107-0806, DOI 10.4000/amerika.5527, lire en ligne, consulté le 21 mars 2023)
  4. ↑ Isabelle Hidair, «  », Pratiques et représentations linguistiques en Guyane,‎ 2007, p. 209-224 (lire en ligne)