Loséyan Ostral

Loséyan Ostral sa roun loséyan ki défini pa konvansyon ki ka étann sokò ant 60e paralèl sid-a ké kontinan antargtik-a. Sa délimitasyon ka korèsponn bay pòrsyon di loséyan Atlantik, Pasifik ké Endjen ki kouvri jiridikman pa trété-a asou Lantargtik-a. So lègzistans pa inivèrsèlman roukonnèt. Byen ki li pa ka kouvri entrégralité-a di plak antargtik-a, li sa pafwè aplé loséyan Antargtik, loséyan Glasyal antargtik(pafwè òrtografyé loséyan glasyal Antargtik) oben tousèl Lantargtik.

A an sirfas katriyenm loséyan-an, ké dannyé-a ki défini pa Lòrgannizasyon idrografik entèrnasyonnal-a. Men projè-a ki pa té fika ratifyé, loséyan Ostral-a pa ka figiré annan listwè ofisyèl-a di loséyan ké lanmè ki édité pa sa menm lenstitisyon.

Listorik di définisyon-an ké èstati atchwèl

L’OHI asèpté an 2000 non-an di loséyan Ostral-a, san validé so lègzistans. Li sa soupannan itilizé dipi lontan pa maren-yan (nou té ka anplwayé osi « loséyan Antargtik »). Koumisyon nasyonnal-a di toponnimi (di Lafrans), annan so Nonmanklatir di lèspas maritim, ka itilizé dézignasyon-yan di loséyan Ostral-a oben lanmè Antargtik-a.

Sa désizyon ka ranvèrsé désizyon-an ki té pran an 1953 di siprimen li. An léfè, annan ségon lédisyon-an (1937) di Piblikasyon èspésyal-a 23 di l'OHI, loséyan Antargtik-a oben Ostral té prézan é sala-a té fika siprimen ké trwézyenm-an pou fika réyentrodjwi annan projè-a di roun katriyenm lédisyon, ki toujou pa ofisyalizé jouk jodla.

Jéyografi

Di roun mannyè di wè oséyannografik, loséyan Ostral sa défini kou roun loséyan ki parkouri pa kouran sirkipolèr antargtik-a, ki ka sirkilé otour di kontinan Antargtik.

Loséyan Ostral-a ka ansèrklé plizyò bé oben lanmè, kou lanmè-a d'Amundsen, lanmè-a di Bellingshausen, ensi ki roun pati di pasaj Drake, lanmè di Scotia, lanmò di Weddell, lanmè di Rwè Haakon VII, lanmè di Lazarev, lanmè di Riiser Larsen, lanmè di Kòsmonnòt, lanmè di Lantant, lanmè di Davis, lanmè di Mawson, lanmè Dumont d'Urville, lanmè di Somov épi lanmè di Ross. So sipèrfisi total sa di 20 327 000 km2, londjò-a dé lakot ki ka benyen li di 17 968 km.

Lèstansyon di labankiz ki ka prézanté roun pilsasyon anniyèl.

Limit

Kou loséyan loséyan Atlantik-a ké Pasifik nò ké sid ki sa délimité pa lékwatò térès-a, é kou lonjitid-a di kap di Sid Lès ka séparé Pasifik-a di loséyan Endjen-yan, loséyan Ostral-a sa défini pa roun lign imajinèr ; sa zanno ki ka antouré roun kontinan ka étann sokò o sid di 60° di latitid sid, asou 360° di lonjitid (limit ki propozé pa Lòrgannizasyon idrografik entèrnasyonnal-a).

Fòrmasyon

Loséyan Ostral-a sa sèrtennman pli jenn-yan di gran loséyan di Latè-a, pis ki so lègzistans ka roumonté jouk rounso 30 milyon di lannen, lò Lantargtik-a ké Lanmérik di Sid ka séparé yékò, é ka ouvri pasaj-a di Drake é ka bay nésans kouran sirkimpolèr antargtik.

Rousours natirèl

Chan di pétròl ké gaz, vrésanblabman gran, pitèt jéyan, asou plato kontinantal-a
Nodoul di mangannèz
Jizman di minré posib
Sab ké gravyé
Dilo dous anba fòrm d'icebergs
Séfalopòd, balenn, fòk, kri ké diféran poson

Risk natirèl

Prensipal risk natirèl sa akoz-a di prézans-a oben di lokirans-a :

bidim icebergs ké tiran dilo ki ka atenn plizyò santenn di mèt ;
rounlo piti blòk ké fragman d'icebergs ;
di laglas di lanmè (jénéralman pès di 0,5 à 1 m) ké pafwè tchèk varyasyon dinanmik ké kour tèrm épi tchèk varyasyon anniyèl ké entèranniyèl enpòrtan ;
di roun plato kontinantal ki profon ki roukouvri di dépo glasyèr ki ka varyé di mannyè enpòrtan asou piti distans ;
di bi van ki fò é di vag ki tré rot pi gran pati-a di lannen ;
di jivraj di navir, an partikilyé di mè jouk ògtòb ;
di fèt ki ésansyèl-a di réjyon-an sa élwangnen de mwéyen disponnib pou sasé-a ké sovtaj-a.

Lanvironnman

Fonn ké Flò

Popilasyon-an ki atchwèlman protéjé di fòk ké fourir ka ogmanté rapidman apré roun grav sirèsplwatasyon bò XVIIIe é XIXe syèk.

Di janvyé jpuk mars 2018, bato Arctic Sunrise di Greenpeace ka èsploré pannan 3 mwè loséyan ostral-a ké an so bò tchèk fotograf ké syantifik. Ké lèd-a di roun sibmaren biplas ki ka désann bò profondò ki janmen atenn pa wonm-an jouk jòdla, pronmyé dékouvèrt-ya ka montré prézans-a di roun lékosistenm ka montré prézans-a di roun lékosistenm maren ki vilnérab : krinoyd, channichthydae, denmosponj, arengnen di lanmè pycnogonides, bò'd polynoides polychaete, zétwèl di lanmè Ophiuroida, krill, gorgonaceaprimnoides, gorgonocephalus chilensis, ectoproctes, oursins sterechinus.