Lérazi

kontinan

Lérazi-a sa roun tèrm jéyografik ki ka dézignen konjwentman Léròp ké Lazi antan ki kontinan inik, plito ki Dé kontinan séparé. Sa sipèrkontinan ka étann ensi so kò asou pli di 54 milyon di km2 ant loséyan Atlantik, à lwès, ké loséyan Pasifik, à lès.

Kart di lokalizasyon di Lérazi.
Lérazi, ké Lafrik di Nò ké kòrn-an di Lafrik vizib
Wè di lémisfè lès-a di Latè-a dipi lèspas-a. Lérazi-a sa o nò di fotografi-a.

Définisyon chanjé

Jéyografik chanjé

O sans jéyografik, Lérazi sa roun sipèrkontinan ki fòrmen di Léròp à lwès é di Lazi à lès. Lérazi sa pafwè li-menm enkli annan roun sipèrkontinan pli vas òkò ki ka konprann égalman Lafrik ki kouminéman dézignen Afro-Lérazi.

Jéyolojik chanjé

Jéyolojikman, plak érazyatik-a pa ka konprann ni anba-kontinan endjen, ni pénensil Arabik-a (ki sa sitchwé asou roun plak tègtonnik détaché di Lafrik), ni Filipin-yan (ki sa asou plak filipin-an), ni lègstrenmité lès-a di Larisi (ki sitchwé asou plak nò-anmériken-an).

Jéyopolitik chanjé

 
Konsèpsyon érazyen di Lérazi, sa dannyé ka korèsponn à parti nò-a di réjyon entèrmédjèr-a.

O sans jéyopolitik, Lérazi ka référé so kò à roun konsèpsyon politik : lérannism-an ki ka ankré Larisi (ròtfwè LRSS) annan mas kontinantal-a é ka tanté di roubalansé bò'd Lazi-a lérosantrism tradisyonnèl-a dé élit ris. Soulon sa dògtrin tèrm-an Lérazi pa ka dézignen ansanm-an ki fòrmen pa Léròp ké Lazi zonn entèrmédjèr-a ant Léròp ké Lazi.

Jòdla lérannism-an ka èsprimen ésansyèlman so kò atravè processus-a di lentégrasyon réjyonnal-a annan roun monn miltipolèr. Kouran érazyen-an ka pronnen roun rapròchman toujou pli fò ké konstrigsyon-an di Linyon érazyen -an asou modèl-a di Linyon éropéyen-an ki ka enskri so kò annan sa dògtrin jéyopolitik.

Jéyografi chanjé

Lanvironnman chanjé

Di mannyè di wè anvironnmantal, a roun antité byografik ki kowéran. Rézo ékolojik panéropéyen-an (REP) é èstratéji panéropéyen-an di divèrsité byolojik ké péyzajé-a ki ka pronmouvwè, soutni pa Progranm dé Nasyonzini pou lanvironnman-an (ONU) é Konsèy di Léròp, ka swété dévlopé roun mayaj ékolojik ki ka kouvri sa zonn.

Popilasyon chanjé

Démografi chanjé

Lérazi-a ka ébèrjé 4,9 bilyon di zabitan.

Étnisité chanjé

O sans étno-antropolojik, ladjègtif « érazyen »-an pouvé dézignen roun moun métis, né di paran rèspègtivman blanng ké azyatik. Tèrm-an té fika fòrjé an Lendochin fransé.

Kiltir chanjé

Group Muse-a roupran konsèp politik ké litérèr-a di Lérazi annan chanté-a United States of Eurasia ki tiré di yé sizyenm albonm, The Resistance.

Nòt ké référans chanjé

Lannègs chanjé

Bibliyografi chanjé

Artik konnègs chanjé