1774
lannen
1774 sa roun lannen koumin ki ka koumansé oun sanmdi.
Évènman
chanjé- 21 janvyé : lanmò di Soultan otoman Mustafa III, okèl ka sigsédé so frè Abdülhamid Ie (finisman di règn an 1789).
- Janvyé : koumansman di règn di Asfa Wossen (en), lirwè di Choa, an Létchopi (finisman an jwiyè 1807, oben 1775-1808).
- 4 sèptanm : navigatò britannik-a James Cook ka dékouvri zil-a di Nouvèl-Kalédonni.
- 8 novanm, Tibé : George Bogle, lémisè di Konpagni-a dé Lenn britannik, ka rankontré atè Shigatse sizyenm panchen-lama, Palden Yeshe. Bogle ka lyannen so kò di zanmitché ké panchen-lama, ka étidjé lanng-an ké koutim-yan di péy é ka épouzé roun fanm Tibéten. Li ka mouri prématiréman an 1781.
- 20 ògtòb : Warren Hastings sa nonm gouvèlnò jénéral dé Lenn (1774-1785). Li ka agsantchwé santralizasyon-an an plasan Trézò-a di nabab di Bengal anba kontrol-a di Konpagni-a. Konpagni anglé-a dé Lenn oryantal sa sové di labankrout-a ki pa lentèrvansyon-an di Léta-a. Hasting ka akòrdé à Konpagni-a monnonpòl-a asou disèl-a, di lopyonm é di salpèt. Èspòrtasyon-yan (souk, endigo), ki oryanté bò'd pénensil arabik-a ké gòlf Pèrsik-a jouk 1770, sa bòrdé lès-a (Birmanni, Malaka, Lachin).