1561
lannen
1561 sa roun lannen koumin ki ka koumansé oun mèrkrédi.
Évènman
chanjé- 26 févriyé : fondasyon di Santa Cruz di la Sierra an Bolivi.
- 2 mars : fondasyon di Mendoza an Lajantin.
- 12 mars : koumansman di kanpagn-an d'Akbar pou lannègsyon di Mâlwa an Lenn (finisman an 1564).
- 16 mars, Lafrik ostral : Gonçalo da Silveira, roun misyonnè jézwit, sa asasiné annan rwayom-an di Monomotapa. Lirwè-a di Pòtidjal ka désidé di entèrvini kont monomotapa Nogomo, é roun èspédisyon ka kité Lisbonn an 1569. O moman koté Pòtidjé-ya k'alé triyonfé, yé chèf Barreto ka mouri é, an 1573, kò èspédisyonnèr-a ka briga pa dèyè.
- 29 mars : batay di Sarangpur. Défèt ké fwit di Baj Bahadur, souvren di Mâlwa. Adam Khan, tiboug di Maham Anaga, nouris-a d’Akbar, ka tchipé Mâlwa koté li ka livré so kò o piyaj é à dé zak di kriyoté. Finalman Akbar ka fè li ègzékité é ka divini sèl mèt-a di Lanpir-a (1562).
- Jen : beylerbey-a di Laljèr Hassan Pacha sa chasé pr l’odjak, milis-a dé jannisèr. Lannen swivant-a, li ka réyisi à roupran so koumannman atè Laljèr, mé li pa pouvé anparé so kò di Loran é di Mers-el-Kébir, ki toujou tchenbé pa Èspagnòl-ya.
- 16 jwiyé, Qazvin : lirwè séfévid-a di Pèrs Tahmasp ka livré Bayezid, tiboug-a ki révòlté di Süleyman Ie, o anbasadò di lanpir otoman-an.
- 18 ògtòb, Japon : katriyenm batay di Kawanakajima.
- 5 novanm, Kongo : lanmò di manikongo Diego. Pòtidjé-ya ka entèrvini annan lalit-a ki ka opozé prétandan-yan o tronn. Yé ka enpozé Alfonso II, mé sala-a sa asasiné enpé aprè é ranplasé pa Bernardo (finisman an 1566). Ngola-a (chèf-a di Ndongo ), ka an profité pou séparé so kò di Kongo.