Larjantin : Diférans ant vèrsyon
Contenu supprimé Contenu ajouté
Aucun résumé des modifications |
|||
Lign 68 :
* 832 km ké Bolivi.
* 579 km ké Lourougwé.
== Listwè ==
=== Lépòk pré-kolonnyal ===
Oun gran nonm di tribi endijenn té ka péplé Larjantin-an anvan konkèt èspangnòl-a kou Diaguitas, Pampas, Chonks, Qoms, Wichí ("Matacos"), Selknam ("Onas").
=== Kolonnizasyon èspangnòl ===
An 1516, Èspangnòl Juan Díaz de Solís ka dékouvri Río de la Plata. Péy-a sa kolonnizé pa Èspangnòl-ya ant xvie é xviie syèk.
=== Lendépandans ===
[[Fiché:Manuel_Belgrano.JPG|thumb|Jénéral Manuel Belgrano atè Lonn, 1815.]]
[[Fiché:Jose_de_San_Martin.jpg|thumb|Jénéral José de San Martín atè Paris, 1849.]]
Rounlo mouvman di lopozisyon kont métropòl èspangnòl-a ka aparèt à lob di xixe syèk apré ki yé roupousé anba lenpilsyon-an di Jacques de Liniers, di lorijin fransé, an 1806 é 1807, Dé lèspédisyon militèr annglé, pas Arjantin-yan ka tchenbé rèd à défann sèl kont roun ennmi ròtman simyé armé ki yé é byen désidé à roukolonnizé yé. Dipi 1810 ké révolisyon-an di Mè (25 mè 1810) Arjantin-yan ka divini endépandan di fèt. An 1813 gouvèlman ka boulé an plas piblik enstrouman-yan di tòrtir é 1é mè 1853 ka déklaré labolisyon-an di lèsklavaj-a (soulon Kronnoloji-a di labolisyon-an di lèsklavaj-a).
=== Digtatir di xxe syèk ké péronnism ===
[[Fiché:Evita_y_Per%C3%B3n.jpg|thumb|Juan Perón ké so fanm, Eva Duarte de Perón.]]
Prézidans-a ka sigsédé yé kò ant 1930 ké 1983, mè asou sèz prézidan, onz sa dé militèr é plizyò sa « prézidan de facto » (pa lopozisyon à prézidan-an ki éli). Perón ka fè alò so koumansman annan rot politik-a : lyétnan-kolonnèl titillèr di tchèk sigrétarya di Léta di gouvèlman militèr ki établi an jen 1943, li sa éli prézidan apré finisman-an di Ségon Lagèr mondjal-a. Sala-a ki antrennen laféblisman-an di Lògsidan, Larjantin-an ka divini, bò'd 1950, nòvyenm pwisans ékonnonmik mondjal-a. Apré lagèr-a, patché nazi ka fwi an Larjantin é ayò an Lanmérik laten.
=== Gouvèlman Kirchner ===
[[Fiché:Nestor_Kirchner_-_Cristina_Fernandez_-July_17.jpg|thumb|Néstor Kirchner é Cristina Fernández de Kirchner, rèspègtivman prézidan di Larjantin-an di 2003 à 2007 é di 2007 à 2015.]]
Néstor Kirchner ka ègzèrsé fongsyon-an di prézidan di Répiblik arjantin-an di 2003 à 2007. Li ka rounégosyé dèt-a di péy an 2005 (li ka roufizé ranboursman-an di trwè kar dé 100 bilyon di dolar di dèt èstéryò). Li ka jélé tarif énèrjétik é di transpò, é ka tagsé tré fòrtman lenpòrtasyon-yan, li ka roulansé agtivité ékonnonmik-a (+ 50 % an senk lannen) soutni pa dépans piblik-ya, é ka doublé lanmas salaryal-a (di 2003 à 2007). Néstor Kirchner sa désédé an 2010 di roun kriz kardjak.
=== Gouvèlman Macri ===
[[Fiché:Mauricio_Macri_2016.jpg|thumb|Mauricio Macri.]]
An 2015, Mauricio Macri sa éli prézidan.
== Nòt ké référans ==
| |||