Lagwiyann : Diférans ant vèrsyon
Contenu supprimé Contenu ajouté
Lign 186 :
== Popilasyon ké sosyété ==
=== Démografi ===
Popilasyon-an di Lagwiyann sa di 252 338 zabitan an 2014<ref>[https://www.insee.fr/fr/statistiques/2525752?sommaire=2525768 Insee - Les populations légales millésimées 2014 entrent en vigueur le 1er janvier 2017], consulté le 1er avril 2017.</ref>, soulon data-ya di dannyé rousansman di Insee otantifyé ké roun dékrè. Sala sa an fòrt logmantasyon : li ké pouvé pasé à 424 000 zabitan an 2030, soulon Insee, si tandans-ya ki òbsèrvé di 1999 à 2009 té mentni sokò<ref>[http://www.insee.fr/fr/themes/document.asp?reg_id=25&ref_id=19468#cinq Barbara Gragnic, « La fécondité est le premier moteur de la croissance démographique en Guyane », dans ''Antianéchos'', n° 27, janvier 2013], consulté le 11 novembre 2016</ref>, an rézon di oun fò to di krwésans natirèl (i ganyen plis nésans ki désè) é
=== Popilasyon atchwèl ===
[[Fiché:Kalina.png|thumb|Lokalizasyon jéyografik di pèp Kalinya-ya atè Lagwiyann.]]
Zabitan-yan di Lagwiyann sa aplé Gwiyannen. A pou pa konfann ké Gwiyannyen-yan ki sa zabitan-yan di [[
Popilasyon sa atchwèlman rougroupé annan déztrwè koumin asou litoral, lonng di RN 1 (bann litoral) é òbò di gran flòv-ya é di yé lèstchwè. Soso kouminoté ka koègzisté<ref name="outre-mer.gouv.fr">http://www.outre-mer.gouv.fr/?-la-guyane-.html Ministère de l'outre-mer - Présentation - Guyane]</ref>, ka vinni di 80 péyi, ké jodla oun karantenn di nasyonalité, don (an 2006) :
* Kriyòl gwiyannen (anviron 40 % di popilasyon).
* Désandan Nègmaron, ki aplé « Bouchinenngé » (Sanmaka, Panmaka, Aloukou, Djouka, Kwinti ké Mataway).
*
* Monng-yan, orijinèr di Lazi, rivé 6 sèptanm 1977, ka rouprézanté anviron 2 000 moun ki rougroupé annan koumin-yan di Roura (vilaj di Kakao ké Mannan (vilaj di Javouhey).
* Fransé-ya, orijinèr di Lafrans métropoliten ka rouprézanté atchwèlman anviron 12 % di popilasyon-an.
* Ròt popilasyon étranjèr([[
=== Rélijyon ===
[[Fiché:Cathédralestsauveur.jpg|thumb|Katédral di Kayenn.]]
[[Fiché:Cayenne cathédrale int 2013.jpg|thumb|
Lagwiyann ka fè pati di Lafrans é sa roun départéman fransé, men ka bénéfisyé di roun réjim partikilyé : lalwè di 1905 asou séparasyon-an di Légliz é di Léta sa toujou pa apliké annan Lagwiyann ki ka rété sou réjim di lòrdonans rwèyèl di Charles X di 27 out 1828<ref>Caroline Sägesser, ''Le financement public des cultes en France et en Belgique : des principes aux accommodements'', in François Foret (éd.), Politique et religion en France et en Belgique, éditions de l’ULB, 2009, [https://dipot.ulb.ac.be/dspace/bitstream/2013/101950/1/15%20SAGESSER%20POLITIQUE%20ET%20RELIGION.pdf pages 91 à 105]</ref> : klèrjé katolik, é li sèl, sa salaryé pa ka jénéral<ref name="circulaire du 25 août 2011">[http://circulaire.legifrance.gouv.fr/pdf/2011/09/cir_33816.pdf Circulaire du 25 août 2011 (NOR/IOC/D/11/21265C) relative a la réglementation des cultes outre-mer]</ref>. Ensi, 27 prêt sa réminéré pa oun budget di 800 000 €<ref>Voir [http://www.rfi.fr/actufr/articles/050/article_4806.asp cet article] de Frédéric Farine sur le site de RFI</ref>.
Pou sa ki konsèrnen rélijyon-an, Gwiyannen ka raproché sokò di pèp di Lanmérik laten-yan. Koté [[
=== Èspò ===
[[Fiché:Kevin Seraphin Wizards.jpg|thumb|Kevin Seraphin, ansyen jouwò di NBA]]
[[Fiché:Baduel Stadium (15476357808).jpg|thumb|right|Èstad Georges-Chaumet atè [[
Èspò-a ki pi popilèr atè Lagwiyann sa foutbòl, answit ka vini baskètbòl, siklism oben òkò annbal, néyanmwen i ka ègzisté annan départman tchèk, klòb di kannoé, di jido, di aykido, di lèskrim, di lékitasyon, di ranm épi di volébol.
=== Lar marsyal ===
Lagwiyann gen kou lar marsyal Djokan-an, oun disiplin ki wè jou grémési pratik gèryèr-ya
== Kiltir ké patrimwenn ==
|