KréyòlKriyòl gwiyanègwiyannen té tounroun lanng palé ant èsklavlèsklav ké kolon. Mè kondisyon-yan di konstitisyon di kréyòlkriyòl di Lagwiyann té sansibman diféran di kréyòlkriyòl antiyè, di roun pa an rézon dé konfli ant [[Fransè|Fransé]], [[Anglè|Anglé]], Olandè, [[Portigè|Pòrtigé]] ké [[Espagnol|Èspagnòl]], é, di rounòt pa, dé djalèk fransé kou kadjen té bokou enfliyansé kréyòlkriyòl gwiyanègwiyannen, sa ki randé li sansibman diféran dé kréyòlkriyòl Martinikè, Ayisyen, Sent-Lisyen ké Gwadloupéyen. Annan téritwar Brézilyen-an di Amapa, frontalyé ké Lagwiyàn, sa kréyòlkriyòl gwiyanègwiyannen té sa souvan konfondoukonfonn ké Karipuna-a, rounòt Kréyòl. Atò, Kréyòlkriyòl Gwiyanègwiyannen-an sa larjman palé é konprann an Amapa.
I ka ègzisté donkkidonk annan kréyòlkriyòl gwiyanègwiyannen-an tchèk mo an komen ké kréyòlkriyòl dé Zanti, soupannan, oun sèrten nonm di mo ka diféransyé yé sansibman.
Dayò, GwiyanèGwiyannen-yayan ka prounonsé lèt "r" kou annan réjyon fransilyenn-an. Alò ki o Zanti, prounonsyasyon-an di "r" ka tann plito a raproché so kò di sémi-vwayèl "w".
{| class="wikitable"
!Vokabilèr
!Prounonsyasyon an fransé koté GwiyanèGwiyannen-aan
