Japon : Diférans ant vèrsyon

Contenu supprimé Contenu ajouté
FanmDjok (kozman | kontribisyon)
Aucun résumé des modifications
Léon973 (kozman | kontribisyon)
Aucun résumé des modifications
Lign 1 :
{{Péyi
| non gwiyanè = Léta di Japon
| non lokal = 日本国<br/>
Nihon-koku oben Nippon-koku (ja)
| drapo = Flag of JapanFlag_of_Japan.svg
| armwari = Japanese Imperial SealImperial_Seal_of_Japan.svg
| kart = Japan Japan_(orthographic projectionorthographic_projection).svg
| lanng ofisyèl = Japonnen (de facto)
| kapital = [[Tokyo]]
| siperfisi total = 377 915
| jantilé = Japonnen
| popilasyon total = 127126 103168 388156
| lannen = 20142018
}}
 
'''Japon''', an fòrm lonng '''Léta di Japon''', an japonnen Nihon oben Nippon (日本?) é Nihon-koku oben Nippon-koku (日本国?) rèspègtivman, sa roun péyipéy ensilèr di [[Lazi]] di Lès., Sitchwéki sitchwé ant [[loséyan Pasifik]] ké lanmè di Japon, à lès-a di [[Lachin]], di koréKoré é di [[Risi|Larisi]], é o nò di Taywann. Létimolojikman, kanjis-ya (karagtèr chinwè) ki ka konpozé non-an di Japon ka signifyé « péy (国, kuni) di lorijin (本, hon) di Solé (日, ni) » ; a konran ki Japon sa déziyen kou « péy di solé lévan ».
 
== Létimoloji ==
Étimolojikman, kanjis-ya (karagtèr chinwè) ki ka konpozé non-an di Japon ka signifyé « péyi (国, kuni) di lorijin (本, hon) di Solèy (日, hi) » ; A konran ki Japon sa dézigné kou « péyi di solèy lévan ».
An japonnen, « Japon » (日本) ka di so kò Nihon oben Niponn, éévantchèlman annan dokiman administratif-ya Nipponkoku (日本国?) ki prounonsé pli rarman Nihonkoku, swé « Nasyon japonnen ». Fòrm-an ka abréjé Ni-(日?), toujou an préfigs, ka sèrvi pafwè annan roun lòbjègtif kalifikatif : ensi nou ka trouvé Nicchū (日中?)[11] pou ladjègtif « nipo-chinwè » oben « sino-japonnen ». Non-an Japon sa roun ègzonnim, annéfè a roun prounonsyasyon chinwè ki transmèt answit ba Ògsidantal-ya.
 
== Listwè ==
[[Fiché:Emperor_Jimmu.jpg|thumb|Jinmu, fondatò léjandèr di Japon (pa Tsukioka Yoshitoshi).]]
 
=== Prélistwè ké Lantikité ===
Japon-an sa péplé dipi paléyolitik. Oun prézans di moun sa endiké pa larkéyoloji asou plizyò nivèl di fouy dipi pli di 12 000 lannen ; sala-a ka koumansé pa rivé-a di pèp endijenn paléyo-sibéryen Aïnous, pronmyé zabitan-yan di larchipèl japonnen. À favò-a di réchofman klimatik ki ka swiv glasayon-an di Würm, Aïnous rété izolé di Lérazi é té dévlopé roun fòrm di kiltir ki fondé asou lachas, kéyèt ké lapèch ki pédouré jouk koumansman di xxe syèk.
 
=== Lanpir di Japon ===
Sa lizòlman volontèr di 2 syèk ké douré jouk ki Létazini-ya, ké koumodò Matthew Perry, ka fòrsé Japon-an à louvri so kò à Lògsidan pa politik-a di kannonnyèr-a an signan konvansyon-an di Kannagawa an 1854 apré piyonnaj-a dé dégra japonnen. Jouk-la, laplipa dé Japonnen té konnèt kou lanng ògsidantal ki néyèrlandé-a, é té dékouvri ké sirpriz lègzistans-a di ròt lanng, don annglé-a dé Anmériken.
 
=== Japon kontanporen ===
Japon-an, don plizyò dé lavil majò té dévasté pa bonbardman-yan, sa tchipé pa troup-ya di Koumandman siprenm dé fòs alyé, MacArthur. Sala-a ka mété an plas tribinal-a di Tokyo pou jijé tchèk roun dé dirijan politik ké militèr di lanpir-a mé ka ègzonnéré tout manm-yan di fanmi enpéryal-a ensi ki manm-yan dé linité di sasé bagtéryolojik.
 
== Jéyografi ==
[[Fiché:Cartedujapon.png|thumb|Kart di Japon.]]
 
Léta di Japon ka fòrmen annan Lès-a di Lazi, roun larchipèl di 6 852 zilé di pli di 100 m2 asou pli di trwè mil kilonmèt di lonng, fas à Larisi (zilé Kouril), Taywann, Koré ké Lachin. Kat di sa zilé-ya — di nò o sid, Hokkaidō (79 000 km2), istorikman péplé pa Aïnou, Honshū(227 000 km2) pli gran-an ké pli péplé-a ké 105 milyon di zabitan, Shikoku (18 000 km2) ki sa zilé-a di lanmè antéryò ké Kyūshū (36 000 km2) — ka rouprézanté ésansyèl-a di roun téritwè di 377 944 km2 (95 % di téritwè dé 4 000 zilé di lark ensilèr).
 
=== Sibdivizyon administrativ ===
[[Fiché:Japan_prefectures.png|thumb|Préfègtir di Japon.]]
 
Japon-an sa sibdivizé an karant-sèt préfègtir (oben départman), don roun préfègtir métropoliten oben métropòl (Tokyo), oun préfègtir ensilèr oben téritwè (Hokkaidō), 2 préfègtir gouvèlmantal oben gouvèlman irben (Préfègtir di Losaka ké Préfègtir di Kyoto) ké 43 préfègtir riral.
 
== Kiltir ==
[[Fiché:Reitaisai_-Yushima_02.jpg|thumb|Mikoshi.]]
 
Kiltir japonnen-an sa enfliyansé pa sa-a di Lachin é di Koré. Mé sopa fika osi distenk. Lenfliyans kiltir étranjé istorikman éfègtchwé yé kò vya Koré-a difèt di yé prògsimité jéyografik. Rivé-a dé Potidjé ké plita dé Anmériken modifyé enpé sa sistenm.
 
=== Lanng ===
Sosyété japonnen-an sa lengwistikman tré inifòrm ké 98,2 % di popilasyon-an ki ganyen japonnen-an kou lanng matèrnèl. 1,8 % ki ka rété ka konstitchwé prensipalman popilasyon-yan di imigran ki vini di Koré (sèt san mil moun) é di Lachin (trwè san senkant mil moun), ensi ki di Vyétnanmyen, di Brézilyen, d’Anmériken(kat-ven mil moun), d’Éropéyen (karant-senk mil moun). I ka ègzisté tchèk varyasyon djalègtal asou zilé-a d’Okinawa. Aïnou d’Hokkaidō sa toujou palé à entéryò-a di kouminoté-a di pèp otogtonn mé ka rété néyanmwen an vwè di disparisyon.
 
== Kòd ==
Japon-an gen pou kòd :
 
* J, soulon lis-a dé kòd entèrnasyonnal dé plak minéralojik ;
* JA, soulon lis-a dé kòd péy ki itilizé pa OTAN-an, kòd alpha-2 ;
* .jp, soulon kòd-a dé donmenn entèrnèt ;
* JP, soulon nòrm-an ISO 3166-1 (lis dé kòd péy), Japon-an gen pou kòd alpha-2 ;
* JPN, annan nòrm-an ISO 3166-1, kòd alpha-3 (lis dé kòd péy) ;
* JPN, soulon lis-a dé kòd péy di CIO ;
* JPN, soulon lis-a dé kòd péy ki itilizé pa OTAN-an, kòd alpha-3 ;
* RJ, soulon lis-a dé préfigs dé kòd OACI dé laéropò.
 
== Nòt ké référans ==
Ligne 21 ⟶ 65 :
== Wè osi ==
 
 
[[Katégorifr:AziJapon]]
[[Katégori:Japon]]