Vénézwéla : Diférans ant vèrsyon
Contenu supprimé Contenu ajouté
Aucun résumé des modifications |
Aucun résumé des modifications |
||
Lign 1 :
{{Péyi
|non gwiyanè = Répiblik
|non lokal = República Bolivariana de Venezuela (es)
|drapo = Flag_of_Venezuela_(state).svg
|armwari = Escudo_de_Armas_de_Venezuela_2006.png
|kart = VEN_orthographic.svg
|lanng ofisyèl = [[
|kapital = [[Caracas]]
|siperfisi total = 916 445
|jantilé = Vénézwélyen
|popilasyon total = 30 620 404
|lannen = 2015
}}
'''Vénézwéla''' (prounonsé an
Lanng nasyonnal-a di Vénézwéla sa èspangnòl-a é so kapital é prensipal métropòl sa Caracas. So popilasyon sa konpozé ésansyèlman di métis. Vénézwéla sa roun pwisans énèrjétik majò é ka afirmen ki li gen dé rézèrv di pétròl di lòrd-a di 297 bilyon di baril sa ki ka fè di li pronmyé péy-a di monn annan klasman-an pa rézèrv di pétròl prouvé.
== Lorijin étimolojik di non ==
=== Lorijin éropéyen ===
An 1499, roun lèspédisyon ki mennen pa Amerigo Vespucci é Alonso de Ojeda ka èsploré sa réjyon pou pronmyé fwè-a (lakot nò-lwès). Yé ka dékouvri dé endijenn (don dé Karayb, dé Arawak é dé Cumanagatos), ki ka viv prensipalman di lagrikiltir é di lachas, enstalé lonng-an di lakot-a, di Kòrdiyèr dé Zann é di flòv Lorénòk. Kaz-ya asou piloti dé Endjen di gòlf di Maracaibo ka fè pansé à roun piti Véniz, Venezziola, sa ki ké bay non-an di péy.
== Listwè ==
À lépòk prékolonbyen-an, téritwè-a di atchwèl Vénézwéla té abité pa plizyò pèp don dé Karayb, dé Arawak é dé Cumanagotos.
Kristòf Kolon té pronmyé konkéran èspangnòl ki atenn sa réjyon 3 out 1498, lò di so trwézyenm vwayaj. An koumansman di xvie syèk, Èspangnòl-ya ka koumansé kolonnizé zilé-ya ké réjyon kotché-ya. Roun dé pronmyé létablisman kolonnyal di Vénézwéla té lavil-a di Nueva Cadiz annan zilé di Cubagua, sa lavil jòdla disparèt. Lavil-ya Cumana ké Coro, ki fondé an 1515 é an 1527, té pronmyé kolonni di lenpòrtans annan péy-a.
=== Kolonnizasyon ===
Pronmyé tré istorik-a di roun kolonnizasyon di téritwè vénézwélyen sa anlman ké fanmi Welser ki orijinèr d'Augsbourg. Ké lakò-a di roun réjim enpéryal ki bazé atè Vyenn, Bartholomé Welser té la koumansé sa antroupriz é li té ka finansé lèspédisyon-yan pou sasé-a dilò ké mitik El Dorado. Sa pronmyé kolonnizasyon di plizyò gouvèlnan anlman ké douré ki 28 lannen é té fika abandonnen an 1556.
A té Èspangnòl-ya ki, o kour dé trwè syèk ka swiv, ka réyalizé kolonnizasyon-an ké ladministrasyon-an di atchwèl téritwè vénézwélyen-an, notanman atravè cabildo-a.
=== Lagèr di lendépandans ===
[[Fiché:1910_25c_Venezuela_100years_Allegory_Mi86.jpg|thumb|Tenm pòs ki émèt an koumémorasyon dé 100 lannen di Vénézwéla endépandan.]]
Plizyò konspirasyon kont rouprézantan-yan di kouronn èspangnòl-a ka présédé lagèr-ya di lendépandans.
An finisman-an di xviiie syèk é an koumansman di xixe, enspiré pa révolisyon anmériken, fransé é aysyen-an, fitir léro di nasyon-an ka enkarnen roun léfò di lémansipasyon é di lendépandans dé kolonni èspangnòl an Lanmérik.
19 avril 1810, oun lasanblé à laswit-a di dèstitisyon-an di Vicente Emparan pa lentèrmédjèr-a di lagt-a di 19 avril 1810, gouvèlnò di kaptennri jénéral-a di Vénézwéla.
5 jwiyé 1811, Vénézwéla ka déklaré so kò endépandan é sa ka déklanché réyagsyon-an di Kouronn-an. Simón Bolívar té gran chèf-a di sa mouvman é dé briga pou konstrigsyon-an di roun nouvèl nasyon.
== Wè osi ==
| |||