Néyèrlandé : Diférans ant vèrsyon
Contenu supprimé Contenu ajouté
Aucun résumé des modifications |
Aucun résumé des modifications |
||
Lign 37 :
Konfinen, apré roun enpòrtan lèstansyon médjéval, annan atchwèl Westhoek fransé-a, lanng-an, anba so fòrm djalègtal tradisyonnèl-ya, pratikman disparèt di Flann fransé-a o kour di xxe syèk ; sèl tchèk 20 000 lokitò, laplipa ajé di pli di 50 lannen, ka pratiké li kotidjennman. An menm tan, o kour dé xixe ké xxe syèk, djalèk brabanson-an di Brigsèl té fika larjman siplanté pa fransé-a.
O total, pli di 30 milyon di moun ka palé li annan monn-an, si nou ka konté lokitò-ya di afrikans-a, lanng ki ka prosédé di fon néyèrlandé méridjonnal di xviie syèk ki gen, di fè dé kondisyon di lizòlman é dé lenfliyans lokal (bantou, maléz…), sibi so pròp lévolisyon (djalègtal, òrtografik ké granmantikal) ; sa lanng ka doumòré fòrtman izité an Lafrik di Sid, koté li sa lanng ofisyèl, ensi ki an Nanmibi, koté li sa lanng roukonnèt.
=== Èstati ofisyèl ===
[[Fiché:Dutch_language_status.png|thumb|Difizyon di néyèrlandé annan monn-an]]
An Léròp, néyèrlandé-a ki sa roun lanng ofisyèl o Péy-Ba é an Bèljik, li sa donk di sa fè roun dé lanng ofisyèl di Linyon éropéyen-an.
Annan Karayb-ya, li sa lanng ofisyèl-a d'Arouba é di Lézanti néyèrlandé-ya. An Lanmérik di Sid, li sa lanng ofisyèl-a di Sourinanm.
Anfen, an Lafrik, afrikans-a, lanng ki dérivé di néyèrlandé, sa lanng ofisyèl an Lafrik di Sid é lanng roukonnèt an Nanmibi. Pli di 7 milyon di moun ka palé afrikans-a kou lanng matèrnèl. An Lendonnézi, ròtfwè kolonni dé Péy-Ba, roun group limité di moun ka palé li kou lanng matèrnèl (anviron 10 000), oben prensipal (30 000), mé lanng-an pa gen di èstati ofisyèl, é sa larjman an rétrè fas à anglé-a (sirtou annan zonn touristik-ya).
An Lendonnézi, lokitò-ya di néyèrlandé ka métrizé pou roun gran nonm roun di Dé kriyòl néyèrlandé-ya, près éten, pecok ké javindo.
O total annan monn-an, néyèrlandé-a sa palé pa pli di 30 milyon di moun.
== Listwè ==
Néyèrlandé-a ka trouvé so sours annan djalèk jèrmannik-ya ki palé annan nò-a di Lanlmangn é o Péy-Ba ant le Rhin ké Weser, réjyon ki ka korèsponn o group arkéyolojik nonmen group Rhin-Weser. So lanng-gangan sa vyé-fransik (oben vyé-ba-fransik), lanng-an dé Fran salyen é dé Mérovenjyen, gangan dé djalèk ba-fransik modèrn, mé li ka réparti so kò asou roun zonn di lenplantasyon frison é té konnèt pa laswit-a roun sèrten lenfliyans lengwistik di vyé frison.
Lenskripsyon rinik-a di Bergakker, ki dékouvèrt annan Betuwe é ka atribiyé o Fran salyen ant 425 ké 450, sa pli ansyen fragman-an di vyé fransik ki parvini jouk nou, sa lanng ka révélé so kò tré pròch di vyé néyèrlandé di Mwéyen-Laj, sa lenskripsyon pouvé donk fika konsidéré kou pli ansyen-an an néyèrlandé.
Tré bonnò déja, ba-fransik ka démarké so kò di alman-an é dé ròt djalèk ba-alman, pa so prounonsyasyon ki mwen gitiral di sèrten fonenm ki nou ka routrouvé an annglé, prounonsyasyon néyèrlandé ki ka annonsé déja prémis-ya di prounonsyasyon-an kou anglé-a (ki tré koulan). Toutfwè, i ka élwagnen so kò di alman-an é di annglé-a pa so prounonsyasyon di roun « g » vélèr (nonmen pafwè gitiral), artikilé swé kou jota èspangnòl-a, swé kou « ch » (Ach-Laut) alman, swé òkò adousi an roun sòrt di « h » tré aspiré, sonnò oben pa (ki enpé sanblab à sa ki nou ka trouvé an tchèk oben oukrényen, pa lègzanp).
Kou an alman, « r » sa swé graséyé oben roulé, soulon réjyon-an.
=== Lépòk kontanporen ===
Dé réfòrm di lòrtograf-a té gen lyé o xxe syèk, roun, fondanmantal, an 1946 ké ròt-a, mwen enpòrtan, an 1995.
Jòdla, prensipal modifikasyon-yan sa dé ajou di mo di lorijin annglé o vokabilèr, kou annan donmenn enfòrmatik-a. I gen soupannan dipi lontan roun fòrt konpozan fransé annan vokabilèr-a, partikilyèrman annan néyèrlandé-a (flanman) di Bèljik. Sa ka mennen rounlo ka di sinonnim, roun mo di lorijin fransé bò di roun mo di lorijin jèrmannik : creëren bò di scheppen (kréyé).
== Nòt ké référans ==
| |||