Loséyan Pasifik : Diférans ant vèrsyon
Contenu supprimé Contenu ajouté
Aucun résumé des modifications |
Aucun résumé des modifications |
||
Lign 24 :
Bò'd lékwatò-a, nou ka routrouvé zonn-an di konvèrjans entèrtropikal ké zalizé-ya don pozisyon-an ka chanjé ké sézon-yan, ki ka jwé roun tré gran ròl asou plivyonmétri di réjyon tropikal-a ké navigasyon maritim-an.
== Listwè ==
[[Fiché:Ortelius_-_Maris_Pacifici_1589.jpg|thumb|Descriptio Maris Pacifici pa Ortelius (1589), oun dé pronmyé kart ki enprimen di loséyan Pasifik-a ; wè osi plannisfè-a di Waldseemüller (1507).]]
Pronmyé Osyéannyen-yan ki dékouvri é péplé zilé-ya di Pasifik i té gen 45 000 lannen té vini an vwélyé.
Osyéannyen-yan ka métrizé dé vwélyé, piròg ké katanmanran ké vwèl ki té ganyen partikilarité-a di pwé roumonté opré di van (di déplasé so kò pa fas o van mé bò'd sègtò-a di koté ki li ka vini). Sa lavantaj tègnik désizif pa rapò o vwélyé ògsidantal, ki rivé byen plita, ki pa té pouvé navigé ki o pòrtan (van-an ki ka vini di sègtò di dèyè ka pousé bato-a), ki té ka pèrmèt yé di èsploré lanmè-a di roun fason sistématik é partikilyèrman éfikas : ki ka pati di roun zilé, ki ka louvwéyé rapidman fas o van asou dé santenn di mayls, yé té ka balé pa di larj lasé roun téritwè byen pli vas ki roun bi vwélyé ki ka trasé roun lign dirèk ki dépendan di dirègsyon-an di van. Osyéannyen-yan ka fini pa dékouvri roun apré ròt dé latòl miniskil jouk o dannyé, o milyé di loséyan Pasifik-a, pli gran-an di monn. Yé ka péplé lantman é ka dévlopé roun kiltir orijinal à chak tizilé ki abité mé ki nouri, kontrèrman o lidé ki rousouvwè, pa dé léchanj ki pèrmannan é dé valò souvan koumin.
=== Ségon Lagèr mondjal ===
==== Jéyochimi ====
An roun mwa an 2007, soulon roun lòbsèrvasyon (Odelle Hadley), 30 000 tonn di partikil di suie rivé an Lanmérik di Nò. Lorijin-an di sa niyaj ka provni pou trwè kar-ya dé popilasyon chinwè ké endjen.
== Lanvironnman ==
=== Fonn ké Flòr ===
Parmi èspésifitè-ya di Pasifik nò-lès ka figiré fèt-a ki li ka abrité òkò tchèk vas résif di zéponj.
=== Problenm anvironnmantal ===
Dé débri plastik di provnans mondjal ka poliyé ansanm-an dé loséyan ; pou sa ki annan loséyan Pasifik-a, yé ka vini notanman di Lazi é dé Létazini.
=== Protègsyon di lanvironnman-an ===
I ka ègzisté dé larèlmantasyon nasyonnal ké entèrnasyonnal, ensi ki diféran klasman di sèrten zonn tèl ki dé lè maren ki protéjé, dé rézèrv di Byosfè, dé Park natirèl maren...
== Nòt ké référans ==
| |||