Loséyan Ostral : Diférans ant vèrsyon

Contenu supprimé Contenu ajouté
FanmDjok (kozman | kontribisyon)
m FanmDjok moved page Loséan Ostral to Loséyan Ostral
FanmDjok (kozman | kontribisyon)
Aucun résumé des modifications
Lign 1 :
[[Fiché:Océan AustralOc%C3%A9an_Austral.png|thumb|Kart di loséanloséyan Ostral.-a]]
 
'''LoséanLoséyan Ostral''' sa roun [[Loséan]]loséyan ki défini pa konvansyon kouki ka étann so kò antrant 60e paralèl sid-a é kontinan [[Antarktik]]antargtik-a. Sa délimitasyon ka koresponnkorèsponn o porsyonpòrsyon di sé loséan [[Loséyanloséyan Atlantik|Latlantik]], [[Loséan Pasifik|Pasifik]][[LoséanEndjen Endyen|Endyen]]ki kouvè jouridikmanjirikman pa trété-a asou AntarktikLantargtik-a. So ekzistanslègzistans pa iniverselmaninivèrsèlman roukoniroukonnèt. Byen ki li paspa ka kouvri entégralitéentrégralité-a di plak antarktikantargtik-a, li sa parfwapafwè aplé '''loséanloséyan AntarktikAntargtik''', di'''loséyan nonGlasyal diantargtik'''(pafwè kontinanòrtografyé ki'''loséyan kaglasyal antouréAntargtik''') lioben outousèl '''loséan glasyal AntarktikLantargtik'''.
 
A an sirfas katriyenm loséyan-an, ké dannyé-a ki défini pa Lòrgannizasyon idrografik entèrnasyonnal-a. Mé projè-a ki pa té fika ratifyé, loséyan Ostral-a pa ka figiré annan listwè ofisyèl-a dé loséyan é dé lanmè ki édité pa sa menm lenstitisyon.
 
== Listorik di définisyon-an ké èstati atchwèl ==
L’OHI asèpté an 2000 non-an di loséyan Ostral-a, san pou otan validé so lègzistans. Li sa soupannan itilizé dipi lontan pa maren-yan (nou té ka anplwayé osi « loséyan Antargtik »). Koumisyon nasyonnal-a di toponnimi (di Lafrans), annan so Nonmanklatir dé lèspas maritim, ka itilizé dézignasyon-yan di loséyan Ostral-a oben lanmè Antargtik-a.
 
Sa désizyon ka ranvèrsé désizyon-an ki té pran an 1953 di siprimen li. An léfè, annan ségon lédisyon-an (1937) di Piblikasyon èspésyal-a 23 di l'OHI, loséyan Antargtik-a oben Ostral té prézan é sala-a té fika siprimen ké trwézyenm-an pou fika réentrodjwi annan projè-a di roun katriyenm lédisyon, ki toujou pa ofisyalizé jòdla.
 
== Jéyografi ==
Di roun mannyè di wè oséyannografik, loséyan Ostral-a sa défini kou roun loséyan ki parkouri pa kouran sirkimpolèr antargtik-a, ki ka sirkilé otour di kontinan Antargtik.
 
Loséyan Ostral-a ka ansèrklé plizyò bé oben lanmè, kou lanmè-a d'Amundsen, lanmè-a di Bellingshausen, ensi ki roun parti di pasaj Drake, lanmè di Scotia, lanmò di Weddell, lanmè di Rwè Haakon VII, lanmè di Lazarev, lanmè di Riiser Larsen, lanmè dé Kòsmonnòt, lanmè di Lantant, lanmè di Davis, lanmè di Mawson, lanmè Dumont d'Urville, lanmè di Somov é di lanmè di Ross. So sipèrfisi total sa di 20 327 000 km2, londjò-a dé lakot ki ka benyen li di 17 968 km.
 
[[Fiché:Iceedgekils.gif|thumb|Lèstansyon di labankiz ki ka prézanté roun pilsasyon anniyèl.]]
 
=== Limit ===
Kou loséyan loséyan Atlantik-a ké Pasifik nò ké sid ki sa délimité pa lékwatò térès-a, é kou lonjitid-a di kap di Sid-Lès ka séparé Pasifik-a di loséyan Endjen-yan, loséyan Ostral-a sa défini pa roun lign imajinèr ; sa zanno ki ka antouré roun kontinan ka étann so kò o sid di 60° di latitid sid, asou 360° di lonjitid (limit ki propozé pa Lòrgannizasyon idrografik entèrnasyonnal-a).
 
=== Fòrmasyon ===
Loséyan Ostral-a sa sèrtennman pli jenn-yan dé gran loséyan di Latè-a, pis ki so lègzistans ka roumonté à rounso 30 milyon di lannen, lòské Lantargtik-a ké Lanmérik di Sid ka séparé yé kò, é ka ouvri pasaj-a di Drake é ka bay nésans o kouran sirkimpolèr antargtik.
 
== Rousours natirèl ==
* Chan di pétròl é di gaz, vrésanblabman gran, pitèt jéyan, asou plato kontinantal-a
* Nodoul di mangannèz
* Jizman di minré posib
* Sab ké gravyé
* Dilo dous anba fòrm d'icebergs
* Céphalopodes, balenn, fòk, krill ké poson divèrs
 
== Risk natirèl ==
Prensipal risk natirèl sa akoz-a di prézans-a oben à lokirans-a :
 
* bidim icebergs ké dé tiran dlo ki ka atenn plizyò santenn di mèt ;
* rounlo piti blòk ké fragman d'icebergs ;
* di laglas di lanmè (jénéralman pès di 0,5 à 1 m) ké pafwè dé varyasyon dinanmik à kour tèrm é dé varyasyon anniyèl é entèranniyèl enpòrtan ;
* di roun plato kontinantal ki profon ki roukouvè di dépo glasyèr ki ka varyé di mannyè enpòrtan asou di kourt distans ;
* di van tré fò é di vag ki tré rot pli gran parti-a di lannen ;
* di givraj dé navir, an partikilyé di mè à ògtòb ;
* di fèt ki ésansyèl-a di réjyon-an sa élwagnen de mwéyen disponnib pou sasé-a ké sovtaj-a.
 
== Nòt ké référans ==